Ineens was het er: mijn online netwerk. Mijn via het internet opgedane lijst contacten – die veel meer dan een verzameling namen was. Een warm bad, een flinke virtuele bankrekening vol sociaal kapitaal, een vangnet van zakenpartners, vrienden, sympathisanten, kennissen en collega’s.

Anderen zagen mij als ‘online netwerkster pur sang’. Verbaasd en geamuseerd dacht ik hierover na. Was dat wat ik deed, netwerken? Ik klikte toch gewoon mijn inbox en browser open iedere dag? Ik ging mijn eigen sporen zoeken.

Toegegeven, zo’n lijstje namen in een profiel op een zakelijke netwerksite ziet er interessant uit. Het is alleen wel een beetje een valse afspiegeling van de werkelijkheid. Je kunt er van alles uit afleiden, en tegelijkertijd word je er niets wijzer van.

Kun je er aan zien hoe goed mijn relatie is met die personen? Of ze me een béétje kennen of door-en-door? Of we goede zaken gedaan hebben of nog in elkaars periferie rondhangen omdat we elkaar aardig vinden of misschien nog nodig denken te gaan hebben? Nee, dat kun je niet zien.

Waar moet je beginnen?

Wat ik wèl weet is dat je gemakkelijk overweldigd kunt raken bij het zien van de impliciete en expliciete omvang van het netwerk van een ander, hierdoor ontmoedigd raakt en geen aanknopingspunten meer ziet om zelf als beginnend of gevorderde ondernemer actiever te netwerken. Bovendien hebben ‘wij Nederlanders’ een nogal gespleten houding ten opzichte van netwerken. Het is bah, het is gehaaid, het is het ultieme ‘wat doe ik hier?’-gevoel dat velen van ons bevangt als we tussen een soort van geheimtaal sprekende buitenaardse wezens staan, ons angstvallig of verveeld aan ons borreltje of frisje vasthoudend, rondkijkend met een groeiend gevoel van onbehagen. En toch doen we het allemaal en vinden we het meestal nog niet eens zo héél erg bah.

Net als in het echte leven vind je ook binnen online netwerken mensen met praatjes, mensen met oprecht mooie verhalen, mensen met honger naar geld, mensen met een verlangen naar geluk, mensen met integriteit en mensen met een schrijnend gebrek hieraan. De één is handig in losjes nieuwe contacten aanknopen, de ander kan prima zakelijke mogelijkheden zien en hieraan appelleren.

De meeste mensen hebben echter ook milde en minder milde sociale handicaps en uitdagingen. We zullen dus goed moeten kijken naar onze sterke kanten en ons hier op moeten concentreren om, via welke weg dan ook, aan het broodnodige netwerk te komen. Ik ben eigenlijk nog nooit mensen tegengekomen die niet één of andere vorm van onzekerheid hebben en zich hierdoor laten weerhouden of hiermee om moeten zien te gaan – hetzij zakelijk, hetzij privé.

Spring er in

Het is gemakkelijk om anderen in actie te zien en zelf te gaan aarzelen of te veel te gaan nadenken. Uiteraard zijn er mensen die er zonder hobbels in slagen hun netwerk te laten groeien. Voor de meeste mensen is het toch een kwestie van onzekerheden en onhandigheid zien te managen en zorgen dat je talenten zo goed mogelijk benut. Daar is moed voor nodig, een groot doel: échte ambitie en een onwankelbaar vertrouwen. Alleen maar een lijstje met netwerktips vind ik daarom een te beperkt middel om je te inspireren actiever te netwerken. Volgens mij is ‘in je hoofd’ waar je de oplossing moet zoeken – niet in de technologie of in trucjes.

Ik maak ook steeds vaker mee dat mensen teleurgesteld online netwerksites weer aan de kant gooien en overgaan tot de orde van de dag. Regelmatig nodig ik mensen uit op een online netwerk waar ik heel veel positieve ervaringen mee heb. Maar in een groot aantal gevallen krijg ik ontmoedigde of ietwat verdwaalde reacties. “Ik heb me ingeschreven, en nu?” En nu: netwerken!

Er zijn verschillende benaderingen. Je kunt een vastomlijnd doel in gedachten hebben waar je mensen ‘bij zoekt’. Je kunt een bepaald soort contacten wenselijk achten in jouw netwerk – dit kan op expertiseniveau zijn, op positie of binnen een organisatie, op basis van attitude of vanwege bepaalde activiteiten.

Je kunt ook op gevoel netwerken. Je laat je dan leiden door je gut feeling en je spreekt mensen aan bij wie je een goed gevoel krijgt. Onwetenschappelijk als dit klinken mag; ik ken veel mensen die het zo aanpakken en die op deze manier een hele goede strategie hebben gevonden om het kaf van het koren te scheiden. Sommigen hechten ook meer waarde aan een leuk contact dan aan een lucratief potentieel, wat ook invloed heeft op de netwerkstijl. Het is belangrijk dat je van jezelf weet wat je vindt van netwerken, wat je vindt dat jij te bieden hebt en dat je een duidelijke netwerkvisie hebt. Waarom netwerk je? Wat is jouw netwerkstijl?

Ga aanspeelbaar staan

Dat is het advies wat ik geef aan mensen met koudwatervrees. Veel mensen rennen het veld op en vragen zich af hoe ze aan de bal komen en hoe ze in het spel terecht kunnen komen, deel gaan uitmaken van de dynamiek, een rol gaan spelen in een groep, nieuwe mensen kunnen leren kennen. Echter, uit onhandigheid of onwetendheid gaan veel mensen dan maar op de reservebank zitten wachten totdat iemand ze vraagt. Maak jezelf toegankelijk voor mensen.

Wat ik bijvoorbeeld als een online netwerkfout zie, is bij een profiel niks invullen als er staat ‘Ik zoek’ (of het equivalent hiervan). Sommige mensen zoeken niks. Die kunnen zich blijkbaar veroorloven om zonder ingangen in een netwerk te gaan zitten, om geen ‘voelertjes’ naar buiten te steken waar mensen een aanknopingspunt van zouden kunnen maken. Je communiceert er ofwel mee dat je – intens tevreden met wat je hebt – passief deel wilt uitmaken van een netwerk, dat je helemaal geen zin hebt in contact, dat je het nut er niet van inziet of dat je eigenlijk helemaal niet weet waar je naar op zoek bent maar dat iemand geroepen heeft “dat je meer moet netwerken!” Hoe dan ook: je staat dus niet aanspeelbaar. Ik zie dat dit vooral gedaan wordt door mensen die binnen organisaties werken – ondernemers en freelancers zijn vaak veel bewuster bezig met het laten ontstaan van een duidelijke vraag en een duidelijk aanbod. Tot grote frustratie van werkgevers, trouwens. Niet-netwerkend personeel is kapitaalvernietiging. Sociaal kapitaal welteverstaan.

Maar dan... je bent er niet met zomaar iets in je ‘ik zoek’-invulveld. Sommige mensen vullen namelijk simpelweg in: ‘Opdrachten’. Hoewel het wel duidelijk is, is het ook wel een beetje zouteloos en het zal maar weinigen ook echt opdrachten opleveren. Mensen geven namelijk maar zelden opdrachten aan mensen die ze niet kennen of hooguit kennen via een profiel. Let op het woordje ‘mensen’ – dat is waar het hier om draait namelijk, niet om woordjes en titeltjes, maar om mensen en vertrouwensrelaties. Hoewel het altijd goed is om aan te geven dat je opdrachten zoekt (en wat voor soort opdrachten, niet te vergeten!), vinden mensen het fijn om hier woorden te lezen die over ménsen gaan. Dat maakt je vindbaar en aanspeelbaar. Laat je niet misleiden door het feit dat je met een computer werkt: je bent bezig banden te smeden.

Bovendien kan je het ‘ik zoek’-onderdeel ook gebruiken om je open te stellen voor dingen die anderen in de aanbieding hebben. Uitsluitend een direct of verhuld aanbod in het ‘ik zoek’ veld invullen zegt over jou dat je op ‘zenden’ staat – mensen zullen je instinctief vermijden.

Het lijken details, maar zulke dingen zeggen veel over je grondhouding en zijn dus belangrijk.

Relaties van vlees en bloed

Waarom bevriezen sommige mensen zodra ze de kans krijgen nieuwe contacten op te doen, nieuwe werelden te openen, stromen informatie-uitwisseling op gang te brengen, geïnspireerd te raken, nuttige tips te krijgen, prettige relaties tot stand te brengen, zaken te doen en misschien zelfs mooie (zaken)vriendschappen te laten ontstaan? Waarom blijven ze bij het online netwerken in het virtuele domein hangen, zonder er relaties van vlees en bloed van te maken, iets dat toch nodig is om een vertrouwensbasis te laten ontstaan?

Een paar wegwijzers:

• Hoewel we onszelf graag vertellen dat we worden geselecteerd en gerespecteerd op basis van onze papieren, titels en prestaties is het zakenleven een wedstrijdje in populariteit. Die populariteit heeft echter niks te maken met een façade creëren of je inlikken. Ben je aardig of niet? Luister je naar mensen of sta je op ‘zenden’? Ben je echt of nep? Zo eenvoudig is het in feite.
• Vergeet de volgende zinssnede: “...om te kijken wat we voor elkaar kunnen betekenen.” Kijk naar kinderen. Ze lopen de speeltuin in, waar onbekende kinderen al aan het spelen zijn, groepjes gevormd hebben. Houdt dat ze tegen? Je hoort in de speeltuin geen: “Hallo, misschien zouden we iets voor elkaar kunnen betekenen. Als jij nou op de schommel gaat zitten en ik duw je, zeg, een kwartier, wil jij dan hetzelfde voor mij doen?” Nee. Ze zeggen: “Kindje, hoe heet jij?” en bewegen zich naar de ander toe, uitnodigend om samen te spelen – of het nou is dat de ander mag meedoen of dat ze zelf graag willen meedoen.
• Ga er van uit dat je het grootste gedeelte van de mensen die je online ontmoet ooit eens in het echt zult moeten ontmoeten om een band te smeden en vertrouwen tot stand te brengen. Ik zie veel mensen als een bezetene contacten verzamelen. Het enige wat je dit per saldo oplevert is een hoop contacten, die meestal in niets uitmonden. Zo inefficiënt werken is energieverspilling. Ga maar na: als je iets nodig hebt (een bepaalde dienst, een advies, een expert), ga je dan in je lijst contacten zoeken of doe je het voornamelijk ‘uit je hoofd’? Dat ‘uit je hoofd’ is eigenlijk een gevoelskwestie – meestal duiken de namen op van mensen die je aardig vindt, die je een prettig gevoel hebben gegeven, bij wiens verhaal je het idee had dat die integer was... mensen je in het echt ontmoet hebt. Het onbevangen aftasten van contacten is prima. Je komt er zo in een vroeg stadium (en zonder benzine of cappuccino te verbruiken) achter of er een mogelijke klik is. Toch is dat iets anders dan contacten jagen.
• Onderzoek van de Amerikaanse Karen Stephenson heeft uitgewezen dat hiërarchie en posities van weinig tot geen invloed zijn op het vermogen verandering te veroorzaken en ‘dingen gedaan te krijgen’. Alles draait om vertrouwen. “Omdat op vertrouwen gebaseerde netwerken zo veel cognitief vermogen vrijmaken, kunnen en hebben ze meestal meer invloed over slagen of falen van organisaties op dagelijkse en jaarlijkse basis dan de officiële hiërarchie.” Dat geldt ook voor online netwerken. Het uitkiezen en benaderen van mensen op basis van hun positie kan dus misleidend zijn.

Haal er meer uit

Ben je écht verdwaald en verloren, weet je niet hoe je het aan moet pakken, of steek je er wel energie in maar krijg je weinig respons, probeer dan eens één van de volgende strategieën:

• Geef een compliment. Er is altijd wel iets te vinden in de foto’s, profielen, bedrijfssites, hobby’s en uitspraken van mensen waar je iets positiefs over kunt opmerken. Het ijs is gebroken en je kunt in gesprek raken.
• Stel vragen. Mensen berichten sturen met voldongen feiten zijn rasechte dooddoeners. Sluit je bericht af met een vraag en je geeft iemand aanleiding om je terug te schrijven. En dan niet een verhulde variant van: “Misschien wil je iets van me kopen?” Oprechte belangstelling tonen is ook voor de ontvanger van je aandacht erg aangenaam.
• Probeer een combinatie te maken van vertrouwen op je eerste gevoel bij iemand en onbevooroordeeld zijn. Hoe goed je ook eerst alle informatie bekijkt en aan research doet; je zult nooit van tevoren kunnen inschatten of er sprake is van een mogelijk waardevolle relatie.
• Of je nou vrij snel ter zake komt of eerst het ijs breekt: hou mensen niet onnodig lang bezet. Stuur gerust eens een herinnering als antwoord een tijdje op zich laat wachten, maar ga geen aandacht opeisen van mensen. Waar gehakt wordt vallen spaanders; niet elk contact zal uitmonden in iets moois. Neem het bovendien niet persoonlijk op als iemand even niks terugzegt of aangeeft nu geen tijd te hebben.
• Wil je je online contact omzetten in ‘iets echters’? Stel voor ergens een kop koffie te gaan drinken. We kunnen er zo ingewikkeld over doen als we willen, maar vaak is dit toch de beste manier om vrijblijvend en zonder verwachtingen een eerste keer af te spreken. Tijdens zo’n gesprek kan je het uiteráárd hebben over wat je doet en wie jij bent.
• Hoe meer waarde je creëert in je netwerk, hoe meer waarde er ook naar je toe zal stromen. Koppel mensen van wie jij denkt dat ze op bepaalde vlakken een goede match zijn aan elkaar. Wees een informatiefilter en stuur interessante artikelen en links door. Vraag je af hoe jij met je beschikbare bronnen anderen zou kunnen helpen succesvoller en gelukkiger te zijn. Zo zou je bijvoorbeeld dit artikel kunnen doorsturen aan mensen van wie jij denkt dat ze ermee geholpen zijn.

Tot slot

Maak iets bijzonders van je contacten en relaties met mensen. Dat je zaken doet en aan het werk bent wil niet zeggen daar het daarmee onbezield en saai moet zijn.

• Home
• Artikelen
• Colofon