» direct naar zoek en menu

Tijdschrift voor webwerkers » Artikel #112

Gemeentelijke websites ontwikkelen - introductie voor gemeentewerkers

De groei van het internet zet door, maar de groei en kwaliteit van veel gemeentelijke sites blijft achter. Vooral kleinere gemeentes worstelen met hun internetsite. Vaak zijn onbekendheid met het medium en de vaste relatie met de ICT-dienstverlener de oorzaak. Een beperkt aantal commerciële ICT-dienstverleners speelt hier handig op in.

Een gemeentewebsite is meer dan alleen een online identiteit: het is een belangrijk onderdeel van de gemeentelijke dienstverlening. De gemeente staat in dienst van haar gehele bevolking en dat geldt ook voor de website. De Nederlandse Overheid heeft webrichtlijnen opgesteld die kunnen helpen bij het realiseren van een toegankelijke website. Toegankelijkheid betekent hier dat de website bruikbaar is voor alle mensen, ongeacht hun besturingssysteem, webbrowser of mogelijke handicap.

Deze richtlijnen zijn echter bij vrijwel geen enkele gemeente in Nederland bekend, en als gevolg daarvan zijn veel gemeentewebsites inadequaat en ontoegankelijk. Hoe kun je er als gemeente voor zorgen dat je in deze tijd waarin overal de broekriem wordt aangehaald zuinig omgaat met je IT-budget? Om te beginnen kun je aandacht besteden aan deze richtlijnen:

Wensen

Wat willen de inwoners eigenlijk op een website zien? Stel een commissie samen om met geïnteresseerde burgers en raadsleden in overleg te gaan en een duidelijk beeld te krijgen. Zorg dat er burgers bij zitten die ervaren zijn met het Internet én burgers die nauwelijks het Internet kunnen gebruiken. Op deze manier blijf je scherp en zul je een goede, behulpzame dienst leveren aan alle burgers.

Eisen

Hoe bepaal je je eisen? Tenzij je een zeer ervaren webdesigner in dienst hebt, is het vaak moeilijk om eisen voor een website op te stellen. Niet alleen zijn de eisen zelf belangrijk, maar ook de presentatie ervan is van groot belang. Een goede webdesigner weet dat presentatie een kwestie is van communicatie over en weer met de eindgebruiker en van intuïtiviteit in gebruik, niet alleen maar van vormgeving of visuele aantrekkelijkheid. De Nederlandse overheid kan je hier bij helpen: de adviessite van de overheid geeft veel informatie en kwaliteitsrichtlijnen die je als ijkpunten kunt gebruiken.

Let ook in de bouwfase van de site op of de websitebouwer actief meedenkt voor de verwerking van je eisen, en hoe je eisen vormgegeven moeten en kunnen worden. Een goede sitebouwer is zeer actief in het helder krijgen van wat jij wilt, en toont vanaf het eerste overleg initiatief om dit duidelijk geformuleerd op papier te krijgen.

Kwaliteitsgarantie

Probeer om tijdens onderhandelingen over je website iemand met verstand van zaken aan je eigen kant te hebben. Het gaat er tenslotte om dat jíj een goede site krijgt naar jóuw inzicht. Als je niemand kent waarvan je weet dat deze goed inzicht heeft, doe dan navraag bij anderen. Ook een goed idee is om de richtlijnen en eisen van de overheid te verwerken in de offertevraag. Je kunt dan zelf tijdens het proces de website keuren ter controle, en indien nodig overleggen met je bouwer.

De geautomatiseerde toegankelijkheidscontrole is geen alles-omvattende controle, omdat volledige toegankelijkheid alleen door mensen gedaan kan worden. Het is echter wel een goede indicatie van hoe toegankelijk een website ongeveer is.

Prijskaartje

Een internetsite hoeft niet duur te zijn. Er is voor ieder budget een goed Content Management Systeem verkrijgbaar. Er zijn zelfs Open Source systemen die helemaal gratis zijn. Wat belangrijk is bij je keuze voor een CMS is dat het een set goede standaardtemplates bevat. Hiermee wordt de ontwikkeltijd drastisch ingekort, omdat de site zeer makkelijk is om in te richten, operationeel te maken en te onderhouden. De meest efficiënte systemen maken volop gebruik van webstandaarden; deze produceren niet alleen zeer flexibele sites, maar ook zeer toegankelijke sites – zodoende kom je niet voor hoge extra kosten te staan om je site toegankelijk te maken.

Gebruiksgemak

Zorg dat de site vriendelijk is in het gebruik voor ambtenaren, raadsleden én burgers. Doe dit door tijdens het ontwikkelproces met regelmaat de site uit te testen met een paar gebruikers. Zo voorkom je dat je voor verrassingen staat tegen het einde van de ontwikkelfase, die wellicht verholpen moeten worden tegen een meertarief dat vaak erg duur uitpakt. Hier geldt opnieuw dat een goede websitebouwer initiatief toont om je regelmatig te laten testen en je om input vraagt.

Ook belangrijk is om van tevoren te weten of het CMS gemakkelijk te gebruiken is.

Organisatie

Een klein bedrijf kan door haar eenvoudige organisatievorm sneller en adequater op je wensen inspelen. Werkzaamheden hoeven niet te worden ingepland en kunnen vaak direct worden geregeld. Zorg echter wel voor goede SLA’s (Service Level Agreements) zodat je altijd de kwaliteitsgarantie hebt – kleine bedrijven kunnen deze prima leveren.

Daarnaast zijn kleinere bedrijven in de IT-sector vaak veel beter in staat om de nieuwste ontwikkelingen en technologieën toe te passen, omdat ze geen ommezwaai hoeven te maken om een nieuwe techniek in hun eigen organisatie te introduceren. Grote bedrijven draaien vaak al langer mee, maar staan soms ook veel meer stil en kunnen achter de feiten aanlopen vanwege de tragere managementstructuur.

Leveranciers

Je bent als gemeente niet afhankelijk van je huidige IT leverancier. Niets dwingt je om bij het bouwen van een website van zijn diensten gebruik te maken. Verhuizen naar een andere webhost of IT-leverancier hoeft niet altijd kosten met zich mee te brengen, en kan vaak met veel gemak in één dag geregeld worden. Gedwongen koppelverkoop door je vaste IT-leverancier is niet toegestaan. De relatie tussen je primaire ICT-systemen en de internetsite is zeer gering. Als je IT-leverancier je daartoe dwingt, is het misschien tijd om de gehele relatie te heroverwegen. Laat je dus niet intimideren door technische bluf.

Bij het bepalen van met welke leverancier je in zee gaat is het aspect ‘afhankelijkheid’ ook belangrijk – hoe makkelijk is het om naar een andere leverancier te gaan? Denk daarbij aan het overzetten van je site naar een ander systeem, en of daar nog extra kosten bij gaan komen van je huidige leverancier.

Uitbreiding

Begin niet met een site die in één keer alle aspecten die je mogelijk nodig hebt bevat, maar bouw het op. Begin met een site die alleen de echt noodzakelijke onderdelen heeft – hiermee vorm je een solide basis van waaruit je makkelijker en doelgerichter kan uitbreiden. Feedback helpt bij het identificeren van onderdelen die nodig of gewenst zijn.

Auteur

Faruk Ateş & Hayo Bethlehem

Faruk werkt bij Media Design te Leiden, alwaar hij één van ’s werelds eerste volledig op Web Standaarden gerichte Content Management Systemen heeft ontwikkeld. Faruk werkt hard aan het promoten en ontwikkelen van toegankelijke websites die op ieder platform en voor iedereen bruikbaar zijn. Hayo is mede-eigenaar van Plerion te Hazerswoude Rijndijk, waar hij voornamelijk over de vormgeving gaat. Daarnaast is Hayo consultant op het gebied van Web Standaarden en Toegankelijkheid.

Publicatiedatum: 04 juli 2005

Let op

Naar Voren is op 18 juli 2010 gestopt met publiceren. De artikelen staan als een soort archief online. Het kan dus zijn dat de informatie verouderd is en dat er inmiddels veel betere of makkelijkere manieren zijn om je doel te bereiken.

Copyright © 2002-heden » NAAR VOREN en de auteurs